Uit de historie van Schildwolde

Het dorp Schildwolde heeft een rijke historie.

In de Wittewierumer Kroniek van Abt Emo is er in 1204 reeds sprake van de parochie ‘Skeldensi’. Destijds stichtte Henricus, proost in De Marne, het nonnenklooster ‘Gracia Sanctae Mariae’ (De Genade der Heilige Maria) te Schildwolde. Het klooster werd ook wel de ‘parochie van het Schild’ genoemd.

In de tijd van de Hervorming ging ook het klooster te Schildwolde te gronde. Het werd in 1594 afgebroken. Het klooster heeft in de buurt gestaan van de twee boerderijen die nu gelegen zijn aan het Kloosterpad en de Kloosterlaan.

Opvallend in het dorp aanwezig is de zgn. ‘juffertoren’. Deze vrijstaande toren is rond 1250 opgebouwd met vijf geledingen en puntgevels die overgaan in een achtkante gemetselde spits.

De ankers op de toren, die het jaartal 1289 vormen, zijn waarschijnlijk aangebracht bij een restauratie in 1829. De toren is diverse malen gerestaureerd, mede na blikseminslagen in o.a. 1885, 1904-1905 en 1923. Ook in de afgelopen jaren is de toren gerestaureerd o.a. vanwege aardbevingsschade als gevolg van de gaswinning.

De NH-kerk ( Hoofdweg 125, naast de toren) is een gepleisterde zaalkerk met vijfzijdig gesloten koor. De kerk werd gebouwd in 1686, wellicht op oudere grondslag en met een groot formaat baksteen. In 1786 vonden herstellingen plaats en in 1882 werd de kerk gepleisterd.

Het interieur wordt overdekt door een plafond uit 1867.

In de kerk bevinden zich een preekstoel met klankbord uit 1666, twee herenbanken met gesneden opzetstukken (met op één het wapen van Wijchgel), een oranjevaandel en een in 1868 door R. Meijer gebouwd orgel.

Van de grafzerken in de kerkvloer dateert de oudste uit 1601.

Op het kerkhof achter de kerk bevinden zich enkele 17de-eeuwse zerken en een grafmonument voor H.L. Wijchgel (overleden in 1830).

De pastorie (Hoofdweg 127) stamt uit 1755, maar kreeg in 1871 haar huidige gepleisterde aanzien, toen naast de pastorie een sober bakstenen catechisatiegebouwtje werd toegevoegd.

De Gereformeerde kerk (vrijgemaakt), Hoofdweg 34, is een T-vormige kerk.

De geveltoren draagt een opengewerkte vierkante lantaarn en een ingesnoerde naaldspits. De kerk werd gebouwd in 1911 naar een ontwerp van Y. van der Veen. De pastorie (Hoofdweg 36) werd reeds enkele jaren eerder gebouwd.

De kerk draagt sedert enkele jaren de naam “Kandelaarkerk”.

Bijzondere woonhuizen en boerderijen zijn o.a.:

Het ‘Koepeltje’

Hoofdweg 95:

Het ‘Koepeltje’. Dit woonhuis, met driezijdig uitgebouwde voorkamer, werd waarschijnlijk in het midden van de 18e eeuw gebouwd als theekoepel annex tuinmanswoning en behoorde oorspronkelijk bij de in 1822 gesloopte borg Schattersum;

Villa Notre Plaisir

Hoofdweg 107:

Villa Notre Plaisir werd gebouwd rond 1895 met eclectische details;

Vinckersum

‘Vinckersum’ is de oudste boerderij in Schildwolde. Het gedeeltelijk onderkelderde dwarshuis stamt mogelijk nog uit de 18e eeuw. De schuur werd in 1802 bijgebouwd. Achter de boerderij staat een gemetselde toegangspoort met daarop over de volle breedte een duivenslag. De poort, gedateerd 1659, draagt de wapens van Johan Ments Vinckers en Rense Sibinga en werd in 1941 gerestaureerd.

Vinckersum Poort

De poort, gedateerd 1659, draagt de wapens van Johan Ments Vinckers en Rense
Sibinga en werd in 1941 gerestaureerd.

Hoofdweg 129:

Deze smederij, met links het woongedeelte en rechts de werkplaats, werd in 1908 door T. Monkhorst gebouwd op de plaats van een uit 1870 stammende voorganger, waarvan de gevelsteen aan de voorzijde bewaard is gebleven.

Hoofdweg 194:

Dit woonhuis werd in 1843 gebouwd door J. Borgesius en van 1897 tot 1905 bewoond door zijn zoon, de staatsman Hendrik Goeman Borgesius.

Uiteraard is er nog veel meer over de historie van Schildwolde te vertellen, maar het voert te ver dit allemaal op deze website te vermelden.

Mocht u hiervoor belangstelling hebben dan willen we u wijzen op het boek ‘Een terugblik op tien eeuwen Schildwolde’. Dit boek is in 1994 uitgegeven door Uitgeverij Profiel in Bedum en daar ook nog verkrijgbaar.